Menstruatie- en hartproblemen na coronavaccinatie. Is het middel soms erger dan de kwaal?

In tussentijd probeert De Keijzer er alles aan te doen om haar cyclus weer op gang te brengen: ‘Ik minimaliseer stress door minder te werken en weinig koffie te drinken. Uit pure wanhoop heb ik pas pilletjes gehaald bij een natuurwinkel die stimulerend zouden werken.’

Vaccinatie heeft geen invloed op de vruchtbaarheid, benadrukken zowel Oosterhuis als Deurloo. Maar een uitblijvende menstruatie betekent inderdaad dat je niet zwanger kunt worden, erkent Deurloo. ‘Toch dat is wat anders dan dat je vruchtbaarheid wordt aangetast door bijvoorbeeld een afname van de eicelvoorraad.’

Op de vraag of de nadelen van het vaccin voor vruchtbare vrouwen groter zijn dan de voordelen, antwoordt Deurloo: ‘Dat is een individuele vraag. Wanneer je het collectief bekijkt, zie je dat de mutatiekans van het virus afneemt wanneer meer mensen zich laten vaccineren. Ook ben je als gevaccineerde minder lang ziek en daardoor minder besmettelijk.’

De huidige coronavariant is mild, zegt Deurloo, ‘Maar het spannende zit hem erin dat veel mensen tegelijk ziek worden. En dan lopen we vast in het ziekenhuis, waardoor de behandeling van andere mensen vooruit geschoven wordt met wellicht ernstiger gevolgen. Het ligt dus veel genuanceerder dan als je het alleen op individueel niveau bekijkt.’ 

Hartproblemen
Een tweede klacht die opvalt, zijn hartproblemen. Freelance journalist Jolyn Schoemaker (33) sport bijna dagelijks als ze vorig jaar juni opgeroepen wordt voor vaccinatie. ‘Volgens m’n sporthorloge had ik een ‘fitnessleeftijd’ van twintig jaar’.

De eerste 24 uur na de vaccinatie met het Pfizervaccin verlopen voorspoedig, maar een dag later verandert dat: ‘Ik ging in rap tempo van ‘niet zo lekker’ naar ‘te benauwd om te praten’. Het voelde alsof er een olifant op mijn borst zat en mijn hart bonkte fel tegen mijn ribbenkast. Ik kon de pijn haast niet aan, maar pijnstillers leken niets te doen.’ 

De dagen en weken na vaccinatie blijft de freelance journalist last houden van klachten: ‘Pijn op de borst, benauwdheid en een lage hartslag.’ Bezoek aan huisarts en huisartsenpost helderen de klachten niet op: ‘De arts geloofde niet dat de pijn iets te maken kon hebben met mijn hart, laat staan met de vaccinatie.’

De app ‘FibriCheck’ – die Schoemaker in oktober downloadt blijkt uiteindelijk uitsluitsel te kunnen bieden. ‘Met m’n vinger op de lens van mijn mobiele telefoon maakte ik een soort hartfilmpje.’ Het filmpje stuurt de journalist op naar medische experts voor analyse. Die dag erna volgt een rapport. Daaruit blijkt dat Schoemaker last heeft van een hartritmestoornis – wat een gevolg kan zijn van een hartspierontsteking. In principe is dat ongevaarlijk, maar het moet wel in de gaten gehouden worden.

Onderzoek hartproblemen
Bij het Lareb worden diverse hartklachten gemeld als mogelijke bijwerking van het vaccin. Een aandoening waar onderzoek naar is gedaan, is die van ontstekingen aan het hart. Zo publiceerden in april 2022 Noord-Europese onderzoekers een studie onder 23 miljoen mensen gevaccineerd en ongevaccineerd –  in cardiologisch medisch tijdschrift JAMA. Zij concluderen dat vaccinatie de kans op een hartspierontsteking verhoogt. 

Met name jonge mannen tussen de 16 en 24 jaar lopen meer risico. Ten opzichte van ongevaccineerden, was er sprake van een verhoging van zes gevallen op de 100.000  gevaccineerden met Pfizer. Bij Moderna waren dat er drie keer zoveel: daar speelde deze ontsteking bij achttien gevallen op de 100.000. Dat is respectievelijk 0,006 en 0,018 procent.

Een kleiner onderzoek uit Hongkong in 2021 onder twaalf tot zeventienjarigen bevestigt dat beeld. Gemiddeld ontstond bij negentien van de 100.000 Pfizer gevaccineerden – grotendeels mannen – een ontsteking aan de hartspier of het hartzakje.

Drie Nederlandse arts-onderzoekers reflecteerden dit voorjaar op het laatste onderzoek. In een artikel in het Netherlands Heart Journal (NHJ) concluderen zij dat een ontsteking aan het hartzakje of de hartspier inderdaad een ‘zeer zeldzame bijwerking’ is van vaccinatie. Met name speelt die op bij jonge mannen tussen de zestien en negenentwintig jaar oud, meldt het blad. 

Eén van de cardiologen die meeschreef is Folkert Asselbergs, hoogleraar aan het UMC Utrecht. Hij erkent het risico op een ontsteking aan het hart. ‘Tegelijk zien we dat het doorgaans geen ernstig verloop heeft. Deze ontstekingen zijn zo mild dat het bijvoorbeeld niet leidt tot een verminderde hartpompfunctie. Bij griep kun je er bijvoorbeeld ook last van hebben.’

In het UMC heeft Asselbergs zwaardere gevallen voorbij zien komen: ‘Maar die ontstonden door een corona-infectie.’ Die vonden vooral plaats in de eerste golf, vertelt de cardioloog. ‘In de Omikron-periode heb ik ze nog niet gezien.’

Uit een onderzoek in New York onder twaalf tot zeventienjarigen blijkt dat zij in Omikrontijdperk een kleine kans hebben op ziekenhuisopname. Zo werden gemiddeld 2,39 van de 100.000 ongevaccineerde jongeren in het ziekenhuis opgenomen tegen 0,62 gevaccineerden.

Hoe verhoudt zich dat tot de hogere kans om een hartspierontsteking op te lopen? ‘Een ziekenhuisopname door corona is heftiger dan een lichte hartspierontsteking,’ reageert Asselbergs, ‘Bij een mild verloop is er geen langdurige schade en ervaart iemand alleen pijn op de borst. Eerder waren dit soort milde klachten waarschijnlijk niet eens boven water gekomen.’

Jolyn Schoemaker ziet dat anders. ‘Corona is inderdaad gevaarlijker dan vaccinatie. Maar vaccinatie is een keuze, corona oplopen niet. En als met name jonge mensen hartklachten krijgen, dan lijkt er sprake te zijn van risicoverplaatsing. Want ik vraag me af of de jonge mensen die hartklachten opliepen na vaccinatie óók een hartspierontsteking hadden gekregen na besmetting met corona. Dat kun je niet weten.’

Gelet op het voorgaande zouden ouders van jonge mannen kunnen twijfelen om over te gaan tot vaccinatie van hun kinderen. Op de vraag of de Asselbergs dat begrijpt, antwoordt hij: ‘Het is voor ieder een individuele afweging. Ik kijk alleen naar data, terwijl dit een ethisch vraagstuk is. Het zou daarom goed zijn als er meer data beschikbaar komt over de lange termijn effecten van een Omikronbesmetting. Daarna kunnen we een betere afweging maken.’